Chế biến tôm xuất khẩu ở Cà Mau - Ảnh: NGUYỄN HÙNG

Họ đã tận dụng được cơ hội, vượt lên khó khăn của đại dịch. Các doanh nghiệp (DN) đang lên kế hoạch cho năm 2022 đầy triển vọng.

Vượt qua một năm đầy thử thách

Dịch COVID-19 bắt đầu diễn biến phức tạp từ tháng 6-2021 khiến nhiều DN lao đao. Tại tỉnh Tiền Giang, Công ty cổ phần Gò Đàng chuyên chế biến thủy sản xuất khẩu phải sản xuất "3 tại chỗ". Công ty đã cắt giảm từ hơn 1.000 công nhân xuống còn 560 để đáp ứng phương án chống dịch của UBND tỉnh Tiền Giang.

Tuy vậy, công ty này vẫn có đến 180 ca nhiễm COVID-19 khiến dây chuyền sản xuất bị ngưng trệ. Cùng thời gian, nguyên liệu, chi phí nhân công và đặc biệt là dịch vụ logistics tăng giá chóng mặt. Trong đó, giá thuê container tăng gấp 2, 3 ngày thường.

Nhưng theo ông Nguyễn Văn Đạo - tổng giám đốc Công ty cổ phần Gò Đàng, kim ngạch xuất khẩu của công ty vẫn đạt khoảng 80 triệu USD. Ông Đạo cho biết thêm: "Năm 2022 công ty đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu lên 100 triệu USD. 

Để đạt được kế hoạch, Nhà nước cũng cần có nhiều hơn nữa các chính sách khuyến khích, đồng hành cùng DN. Đặc biệt là cần có những biện pháp để điều chỉnh giá thuê container nhằm giúp DN bớt áp lực về chi phí logistics".

Là chủ DN có bề dày và uy tín trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu tôm, ông Hồ Quốc Lực - chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần thực phẩm Sao Ta - cho biết chưa bao giờ các DN chế biến tôm gặp nhiều khó khăn như năm 2021. Dù vậy, năm vừa qua công ty vẫn đạt kim ngạch xuất khẩu trên 210 triệu USD.

Theo ông Lực, trong cái nguy cũng có cơ hội. Dịch bệnh bùng phát tại những cường quốc tôm như Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan... khiến khả năng cung ứng giảm, tạo điều kiện cho sản phẩm tôm Việt có cơ hội thâm nhập nhiều thị trường. 

"Các DN chủ động thích ứng nên chuỗi nuôi trồng, sản xuất, chế biến và xuất khẩu không bị đứt gãy, đạt kim ngạch khá" - ông Lực nói.

Khả năng bóng mây dịch bệnh COVID-19 vẫn còn bao phủ, nhưng ông Lực dự báo tình hình xuất khẩu tôm năm 2022 vẫn đầy triển vọng. "Nếu dịch bệnh COVID-19 không còn những biến thể nặng, mảng nhu cầu dịch vụ, gồm nhà hàng, khách sạn, khu vui chơi, du lịch... mở cửa trở lại, nhu cầu sẽ tăng trưởng tốt hơn" - ông Lực kỳ vọng.

Tuy nhiên, ông Lực vẫn cảnh báo còn nhiều thách thức, khó khăn cho mục tiêu đạt 9 tỉ USD kim ngạch xuất khẩu thủy sản vào năm 2022. Hiện các cường quốc nuôi tôm ở trạng thái phòng chống COVID-19 tốt hơn Việt Nam, trở lại trạng thái phục hồi nên sẽ có sự cạnh tranh rất quyết liệt.

Riêng nội tại, ông Lực cho rằng vẫn còn nhiều vấn đề cần xử lý. Để tôm Việt lên kệ các hệ thống phân phối cao cấp và lớn tại thị trường nước ngoài, nuôi phải chuẩn mực, có đánh số cơ sở nuôi để truy xuất nguồn gốc. 

"Chúng ta chưa làm được. Muốn con tôm Việt được nâng tầm, Bộ NN&PTNT cần xúc tiến nhanh, hỗ trợ các địa phương làm tốt các nền tảng này" - ông Lực đề xuất.

Ngoài ra, ông Lực cho biết Việt Nam chưa có nhiều trang trại nuôi tôm quy mô tầm cỡ. Do vậy đề nghị Chính phủ phải có biện pháp khuyến khích đầu tư, cho chủ trương tích điền, tạo thuận lợi trong việc ứng dụng công nghệ nuôi và truy xuất sản phẩm.

Chế biến tôm xuất khẩu ở Cà Mau - Ảnh: NGUYỄN HÙNG

"Cởi trói" logistics để đạt 9 tỉ USD xuất khẩu thủy sản

Ông Đỗ Lập Nghiệp - phó tổng giám đốc Tập đoàn Nam Việt - cho biết doanh thu năm 2021 tăng từ 5-10% so với năm 2020. Dù đã hoạt động ngành hàng cá tra trở lại 100% công suất nhưng khó khăn là logistics, thiếu container rỗng trầm trọng nên bị ách tắc trong xuất khẩu.

"Cước thuê container tăng từ 3 đến 4 lần. Kế hoạch chúng tôi xuất khẩu trong tháng 1-2022 là 400 container nhưng giờ có tiền cũng chưa chắc thuê được container. Nếu trạng thái bình thường thuận lợi thì mục tiêu 9 tỉ USD có thể đạt được, nhưng hiện nay đang thiếu container rỗng và chi phí tăng cao nên DN rất khó thực hiện mục tiêu đó của Bộ Công thương đề ra" - ông Nghiệp lo lắng.

Còn ông Phan Văn Ninh - chủ tịch Hiệp hội Thủy sản tỉnh An Giang - cho biết Bộ Công thương đưa ra mục tiêu xuất khẩu thủy sản đạt 9 tỉ USD là bao gồm xuất khẩu cả nước ngọt và nước mặn. Hiện nay lượng cá xuất khẩu nước ngọt trong dân rất ít, chiếm chừng 20%, còn 80% cá nước ngọt là do DN tự nuôi hoặc nuôi có liên kết. 

"Tôi nghĩ rằng chúng ta đừng ham số lượng xuất khẩu lớn mà phải tập trung vào các thị trường xuất khẩu có giá cao, dù họ có yêu cầu khắt khe hơn nhưng nếu chúng ta làm được sẽ tăng giá trị xuất khẩu rất lớn. Có như vậy, DN Việt Nam mới đạt mục tiêu xuất khẩu 9 tỉ USD trong năm 2022" - ông Ninh nói.

Đồ họa: N.KH.

"Điểm sáng" của Cà Mau

Theo Sở Công thương tỉnh Cà Mau, sản lượng tôm chế biến năm 2021 ước tăng 31% so với cùng kỳ 2020, xuất khẩu thủy sản (chủ yếu là tôm) khoảng 1,02 tỉ USD, tăng trên 9% so với năm trước.

Tổng thư ký Hội Chế biến thủy sản xuất khẩu tỉnh Cà Mau Trần Hoàng Em cho biết mặc dù xuất khẩu tôm của tỉnh Cà Mau chưa tăng trưởng như kỳ vọng, nhưng với kết quả đạt được như thế là một trong những điểm sáng trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 phức tạp như thời gian qua.

Thu hoạch tôm thẻ chân trắng ở ĐBSCL - Ảnh: CHÍ QUỐC

Ông Huỳnh Thanh Tân - tổng giám đốc Công ty cổ phần Chế biến và dịch vụ thủy sản Cà Mau - nhận định năm 2022 tình hình dịch COVID-19 có thể không căng thẳng như trước. Vì vậy, hoạt động xuất khẩu tôm có thể phục hồi tốt hơn.